İhap Hulusi Görey Kimdir?
İhap Hulusi Görey veya arkadaşlarının taktığı adla Lakabı Şaheser, 28 Kasım 1898’de Kahire’de doğdu. Eğitimini Almanya’da afiş ve resim üzerine yaptı. Türk grafik sanatının ilk ve en önemli temsilcilerinden biridir. Türk illüstrasyon ve reklamcılığının ilk büyük isimlerindendir. Cumhuriyeti afişleyen adam olarak bilinir, Atatürk’ün isteğiyle birçok önemli işe imzasını attı. İdealize edilmiş cumhuriyet insanlarını çizmiştir, bir nevi cumhuriyet propagandacısıdır. Onun altına imzasını attığı eserlere bir göz atalım.
Türkiye’ye döndüğünde Akbaba dergisinde karikatürist olarak çalışmaya başladı. İlk işi ise 1927 yılında yaptığı İzmir’deki İnci Diş Macunu afişiydi. En bilinen ve günümüzde hâla kullanılan eseri Kurukahveci Mehmet Efendi logosudur.
Sigara onun için olmazsa olmazdı, kendi sigaralığını tasarladı, Birinci Sigarası’nın ambalaj tasarımını yaptı. Bunun yanı sıra Kulüp rakısının logosunu çizdi, bu logodaki muhabbet eden iki kişi ise kendisi ve yakın arkadaşı Fazıl Ahmet Aykaç’tır.
1923’te Cumhuriyetin ilanı ve 1928’de gerçekleşen harf devrimi, çok büyük bir kırılmaydı, afiş sanatçılarına çok büyük bir iş düşüyordu. Toplumu yeni baştan yaratmaya büyük bir ihtiyaç vardı. Amaç sadece hoş görseller tasarlamak değil aynı zamanda topluma yeni kimlik kazandıracak, insanların görünce örnek alacağı afişler tasarlamaktı. Yerli mallarına teşvik, mevsimlerin değişikliği, vatandaş afişi gibi pek çok eserle insanları etkilemeyi başardı.
Atatürk’ün isteğiyle 1932 yılında Alfabe kapağı hazırladı. Bu kapakta Atatürk, manevi kızı Ülkü’ye okuma yazma öğretir, arka planda ise Ankara Kalesi’ni görürüz.
Yaptıkları bunlarla sınırlı kalmadı, uzun yıllar boyunca Milli Piyango’nun afiş ve bilet tasarımlarını yaptı. Yapı Kredi’nin leylek Ziraat Bankası’nın çiftçi, İş Bankası’nın kumbara afişlerini çizdi. Beykoz Kunduraları da onun eseriydi. Sanayi atılımları başlayınca Devlet Hava ve Deniz Yolları için afiş çizdi, Aygaz için “Tezekle odunu defettik aygaz aldık rahat ettik.” söylemini yarattı.
Afiş çalışmalarının yanı sıra hat sanatını modernize ettiği çalışmalarıyla da bilinir. Türk grafik sanatında öncü isimlerden biriydi, 1923 yılında Galatasaray Lisesi’nde ilk afiş sergisi açıldı. Bu sergi, Türkiye’deki ilk afiş ve grafik tasarım sergisi olarak tarihe geçti.
İhap Hulusi, sadece Türkiye’de değil dünyada da saygı gören bir isimdi. Alman Bayer firmasının, İngiliz viskisi John Haig’in ve İtalyan Cinzano ve Fernet Branca’sının afiş ve etiketlerini tasarladı.
Yaşı ilerleyince Milli Piyango, sözleşmesini feshetti, resmen işsiz ve sosyal güvencesiz ortada kalmıştı. Sattığı evinin faiziyle geçinmeye çalıştı, daha sonra dönemin cumhurbaşkanına artık sanatını icra edemediğine ve hayatta kalacak kadar maaş bağlanmasını rica etti. 27 Mart 1986’da İhap Hulisi’yi kaybettik. Mükemmel kişiliği ve altına imzasını attığı eserler hiçbir zaman unutulmayacak.
İhap Hulusi hakkında daha fazlasını merak edenler Marmara Üniversitesi Cumhuriyet Müzesi ve Sanat Galerisi’ni ziyaret edebilir
veya Ender Merter’in “Cumhuriyeti Afişleyen Adam” kitabını okuyabilir.
Kaynak: https://www.vektorler.com/blog/ihap-hulusi-gorey-kimdir/